Chăm sóc nhím tại một trại nuôi ở Bình Chánh (TP.HCM) – Ảnh: Lê Sơn Sau hơn 10 năm phát triển, cơn sốt nhím giống tại TP.HCM không những chưa ngưng lại mà còn nóng bỏng hơn và lan rộng ra cả nước. Người dân và thương lái đổ xô đi lùng mua nhím giống.
Gom “hàng” từ Nam ra Bắc
Những ngày này, gọi đến trại nhím nào hỏi mua bán nhím – mua ban nhim giống cũng nhận được câu trả lời hết hàng hoặc đã có người đặt trước. Nếu như trước đây nhím con phải hai tháng tuổi mới được tách bố mẹ để bán làm con giống, thì nay các thương lái gom cả những con chỉ được một tháng tuổi vì không mua sẽ có người khác mua hết.

Nuôi nhím phải đăng ký
Trao đổi với Tuổi Trẻ chiều 28-6, ông Nguyễn Xuân Dương, phó cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), cho biết từ trước đến nay cơ quan này chưa từng có chủ trương đưa nhím vào chương trình, chiến lược chăn nuôi. Hiện việc nuôi nhím tràn lan chỉ là do người dân tự thấy cái lợi nhất thời nên dẫn đến phong trào nuôi nhím.
Ông Lâm Tùng Quế, phó giám đốc Trung tâm Cứu hộ động vật hoang dã (Chi cục Kiểm lâm TP.HCM), cho biết nuôi nhím phải được sự đồng ý và giám sát của các cơ quan kiểm lâm địa phương. Người nuôi phải nộp đơn xin nuôi, có hồ sơ giấy tờ chứng minh nguồn gốc nhím là hợp pháp, chuồng trại xây dựng đúng quy định và phải báo cáo cho cơ quan kiểm lâm về quá trình mua bán nhím.
Đ.BÌNH – T.MẠNH
Khan hàng nên giá nhím cũng tăng theo. Nếu như tháng 2-2010 giá nhím giống chỉ 11 triệu đồng/cặp, nay đã lên 13 triệu đồng/cặp, nhím giống bố mẹ 30-32 triệu đồng/cặp. “Giờ có trả hơn cũng không có hàng bán. Các thương lái miền Bắc đang ăn chực nằm chờ trong này để gom hàng, trong khi nhiều người có ý định nuôi nhím cũng điện thoại hỏi thăm liên tục” – ông Đỗ Công Vĩnh, chủ trại nhím Công Vĩnh (TP.HCM), cho biết. Theo một số chủ trang trại nuôi nhím, sở dĩ nhím giống đang được săn lùng để nuôi vì với giá bán hiện tại, nhím đang trở thành loài vật nuôi nhanh thu hồi vốn và dễ làm giàu. Ông Vĩnh cho biết đầu tư một cặp nhím bố mẹ với giá 30 triệu đồng, sau một năm đã thu hồi vốn, kể từ năm thứ hai lãi ròng. Mỗi năm một cặp nhím đẻ trung bình bốn nhím con, với giá hiện nay bán nhím giống thu được 26 triệu đồng, trong khi chi phí bỏ ra không nhiều.
“Chi phí tốn kém nhất trong khi nuôi là chuồng trại, còn thức ăn là các loại rau cỏ có thể tận dụng trong gia đình hoặc mua rẻ ngoài chợ”, ông Vĩnh cho biết. Kể từ khi nhím tách đàn đến khi đẻ nuôi khoảng 9-10 tháng và đẻ liên tục trong 15-20 năm. Với người có vốn, đầu tư nuôi từ vài chục cặp đến hàng trăm cặp nhím mỗi năm tiền bán giống thu về lên đến cả tỉ đồng.
Ông Vĩnh cho hay hiện người hỏi mua nhím không chỉ ở phía Nam, mà ở các tỉnh phía Bắc như: Nghệ An, Thanh Hóa… số lượng người đặt mua nhím giống cũng tăng nhanh.
Nhím bị “thổi giá”?
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực chăn nuôi, trước đây những loài động vật hoang dã khác như: ba ba, cá sấu, heo rừng… đã một thời lên cơn sốt, giá con giống cũng bị đẩy lên quá cao. Do đó, rất có thể giá nhím giống đang bị đẩy lên quá cao trong giai đoạn đầu vì nhiều người nuôi. Giá cao nên lượng nhím bán cho các nhà hàng làm món ăn hầu như không có.
Ông Đỗ Quang Tùng, phó giám đốc Cơ quan CITES (công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp) Việt Nam, cho hay nghề nuôi nhím chỉ bền vững khi đầu ra cuối cùng là hình thành một thị trường tiêu thụ thịt nhím. Trong khi đó, hiện chỉ có thị trường bán nhím giống chứ rất ít nhím được tiêu thụ tại các nhà hàng, quán ăn… “Rõ ràng nuôi nhím đang đối mặt với rủi ro kinh tế khi nguồn cung trở nên dồi dào sẽ làm giá giảm nhanh”, ông Tùng nhận định.
Nói về nguồn nhím cung cấp cho một số nhà hàng, quán ăn hiện nay, ông Kỳ – một chủ trại nhím ở Đồng Nai – cho rằng chỉ những con nhím không có khả năng sinh sản hoặc sinh sản kém, bị thương tật mới được đem tiêu thụ bởi mức chênh lệch giá bán khá lớn. Hiện giá nhím giống khoảng 1 triệu đồng/kg trong khi giá bán tại các nhà hàng phổ biến ở mức 600.000-700.000 đồng/kg.
Thận trọng
Ông Kỳ cảnh báo giá nhím giống quá cao khiến một số chủ trang trại vì chạy theo lợi nhuận đã đưa ra những thông tin “lạc quan quá mức” mà không có những cảnh báo, hoặc tệ hơn nữa là bán những con giống kém chất lượng, sinh sản kém. Thiếu kinh nghiệm hoặc chọn nơi mua không uy tín có thể khiến người mua “trắng tay” khi chọn phải những con nhím giống sinh sản kém (hoặc không sinh sản).
Tiến sĩ Võ Văn Sự, trưởng bộ môn động vật quý hiếm và đa dạng sinh học (Viện Chăn nuôi), cho biết dù loài nhím mới được ghi nhận là hiếm mắc bệnh và chỉ mắc một số bệnh thông thường như tiêu chảy, viêm phổi, bại liệt sau đẻ vì thức ăn chất lượng kém và chuồng trại không đảm bảo, nhưng người dân vẫn cần cân nhắc khi nuôi. “Về cơ bản không có loài động vật nào không có bệnh và việc chuyển từ nuôi cá thể sang nuôi quy mô lớn càng dễ làm dịch bệnh lây lan và bùng phát do điều kiện môi trường sống, sự tiếp xúc, nguồn thức ăn… của vật nuôi”, ông Sự nói.

Trên 250.000 nhím nuôi trong dân
Theo Cơ quan CITES Việt Nam, tính đến cuối năm 2009 VN hiện có hơn 250.000 con nhím nuôi trong dân được cơ quan chức năng thống kê. Còn theo Chi cục Kiểm lâm TP.HCM, từ một vài cá nhân nuôi nhím ban đầu, nay nghề nuôi nhím ở TP.HCM phát triển khá mạnh với tổng số 93 hộ nuôi, tổng đàn khoảng 4.900 con, tập trung ở các quận huyện ngoại thành như Củ Chi, Bình Chánh, quận 12. Trong đó, người nuôi nhiều nhất lên tới 700 con.