Chiếm phần nhiều các hiệu thang nước ngoài là Mitsubishi (Nhật), Schindler (Thụy Sĩ), Thyssenkrupp (Đức), Otis (Mỹ), KONE (Phần Lan), Hyundai (Hàn Quốc), Hitachi (Nhật)… tuy nhiên hầu hết được sản xuất tại nước thứ ba, chủ yếu là từ Trung Quốc.

Các hiệu thang máy trong nước cũng dần chiếm được thị phần cao tại các cao ốc không quá cao tầng như Thiên Nam, Thái Bình, Á Châu, Tự Động… Theo thống kê mới nhất của Bộ Xây dựng, hơn 70% loại thang máy nhập khẩu tại Việt Nam hiện nay là các nhãn hiệu nổi tiếng, khoảng 30% là các thương hiệu nhỏ chủ yếu của Trung Quốc. Giá thang máy nhập khẩu luôn cao gấp đôi so với giá thang máy sản xuất trong nước.

Trong những năm gần đây nhãn hiệu thang máy nội địa không xa lạ đối với giới đầu tư dự án BĐS cả nước, kể cả nhà đầu tư nước ngoài. Các nhà sản xuất trong nước đang kỳ vọng có thể nâng cao sản lượng, tiến tới xuất khẩu để quảng bá thương hiệu, cạnh tranh với hàng nhập.

Tại sao các công trình đầu tư từ vốn ngân sách lại ít sử dụng thang máy – thang may sản xuất trong nước, mặc dù giá bán cùng loại, chất lượng tương đương chỉ bằng 70 – 80% giá bán thang máy nhập khẩu, thưa ông?

– Nguyên nhân, trước hết là do con người (người quyết định phê duyệt hạng mục vốn đầu tư tại cơ quan nhà nước, DNNN và các Cty Nhà nước sở hữu trên 51% vốn điều lệ) hoặc chủ đầu tư xem trọng yếu tố rủi ro trong đề xuất của mình nên đề nghị thang máy ngoại nhập cho "ăn chắc", đôi khi có sự trục trặc xảy ra cũng không ai nói gì mà trục trặc thì cũng đã từng xảy ra ở không ít công trình.

Kế đến, nguồn vốn ngân sách hình như là "vô tận". Chúng tôi nhận thấy có đôi khi giá dự toán các công trình đầu tư từ ngân sách rất lớn so với giá trị một thang máy được yêu cầu. Nhưng dự toán rồi là phải "sử dụng" cho hết, có khi thang máy phải được xuất xứ từ Mỹ, Nhật, Châu Âu là quá lãng phí cho các công trình bình thường như trụ sở các cơ quan không có gì là to tát lắm, chưa kể đến phụ tùng sau này thay thế lắm chông gai vì nhập khẩu đơn lẻ và giá thành cao.
Thiên Nam cũng là Cty dẫn đầu về dịch vụ hậu mãi trong ngành với hơn 4.500 thang máy đang được bảo trì và bảo hành.

Một vài trường hợp chúng tôi đã thuyết phục được các chủ đầu tư khối tư nhân có dự án lớn là các trụ sở lớn tại TP.HCM lắp đặt thang máy hiệu Thiên Nam. Trong lúc bàn giao đưa vào sử dụng, có không ít ý kiến yêu cầu tại sao không trang bị thang ngoại nhập? Nhưng đến nay, thực tế cho thấy các thang máy hiệu Thiên Nam vẫn đang hoạt động ổn định với tần suất hoạt động rất cao.

Ngoài việc kêu gọi Chính phủ quan tâm hỗ trợ, các DN trong nước cần làm gì để thu hút sự quan tâm của các chủ đầu tư trong và ngoài nước, thưa ông?

– Cũng phải kể đến một vấn đề khó khăn nữa là trong số cả trăm Cty sản xuất thang máy trong nước (có lẽ Việt Nam dẫn đầu các quốc gia ASEAN về số lượng Cty thang máy) có không ít các Cty không có quy trình sản xuất đảm bảo chất lượng và an toàn đã làm ảnh hưởng đến sự tin chọn thang trong nước của các nhà đầu tư, theo tôi dù là thang máy tải hàng hay chỉ tải thức ăn đều phải tuyệt đối an toàn cho khách hàng sử dụng.

Chúng tôi rất hoan nghênh Nghị quyết 11 của Chính phủ trong đó có nêu rõ trọng tâm tăng hiệu quả của việc đầu tư công. Chúng tôi dự định sẽ có kiến nghị với các cơ quan, bộ, ngành liên quan về thang máy sản xuất trong nước. Nhưng trước hết DN phải tự nâng cao uy tín, chất lượng và sự an toàn tuyệt đối để nhận được cơ hội hợp tác cho các dự án có nguồn vốn từ các chủ đầu tư tư nhân. Với nguyên do sử dụng hàng nhập khẩu cho chắc ăn thì vẫn có thể xin được kinh phí từ ngân sách, như vậy việc giảm đầu tư công chỉ được thực hiện bằng cách giảm số lượng công trình. Trong khi đó, với chi phí phù hợp vẫn đảm bảo được chất lượng công trình mới là bài toán hiệu quả của đầu tư. Đó là chưa kể đến việc trực tiếp góp phần giảm nhập siêu, gia tăng hiệu quả đầu tư, thúc đẩy sản xuất, công nghiệp phát triển, thêm nhiều việc làm cho lao động kỹ thuật, tăng cường xuất khẩu thiết bị, thúc đẩy công nghiệp phụ trợ như đèn, quạt, cáp điện, thiết bị đóng ngắt, gia công kim khí, nhựa kỹ thuật, cao su kỹ thuật…

Nếu mua thang máy ngoại nhập là chấp nhận lệ thuộc công nghệ nước ngoài trước mắt và cả lâu dài. Linh kiện thay thế là luôn luôn cần thiết để bảo đảm cho một thang máy hoạt động, thông thường chi phí này chiếm khoảng 5%/năm, nhưng càng về sau chi phí này sẽ tăng lên rất nhiều do tuổi thọ thang máy đã giảm.